ΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΠΟΥ ΜΕ ΦΙΛΟΞΕΝΗΣΕ
Καλικατζούνες στα Σκάντζουρα
Χάρτης του ΕΘΠΑΒΣ με τις τρεις ζώνες προστασίαςΗ Ψαθούρα είναι το βορειότερο νησί του νησιωτικού συμπλέγματος των Βορείων Σποράδων. Σε αυτό ανήκουν τα μεγάλα νησιά Σκιάθος, Σκόπελος, Αλόννησος, Περιστέρα, Κυρά Παναγιά, Γιούρα, Ψαθούρα και Πιπέρι και εκατοντάδες μικρότερα. Η Αλόννησος και όλα τα νησιά που βρίσκονται στα ανατολικά της συμπεριλαμβάνονται στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου - Βορείων Σποράδων (ΕΘΠΑΒΣ). Αυτό δημιουργήθηκε με Προεδρικό Διάταγμα το 1992 και είναι η πρώτη θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή που κηρύχθηκε στην Ελλάδα. Ως θαλάσσια πάρκα κηρύσσονται θαλάσσιοι αλλά και χερσαίοι χώροι πολύτιμοι για τη φυσική κληρονομιά μιας χώρας.
Παρά την τουριστική ανάπτυξη που έλαβε χώρα από πολύ νωρίς (δεκαετία του ’60) στη Σκιάθο και πολύ αργότερα στη Σκόπελο, η περιοχή της Αλοννήσου και των ερημονησιών είχε παραμείνει μέχρι και τη δεκαετία του ’80 σχετικά άγνωστη και φυσικά καθόλου τουριστικά ανεπτυγμένη. Όπως συνέβη και με μένα, η περιοχή εξασκούσε γοητεία από πολύ παλιά σε πολλούς ανθρώπους και κάποιοι πρωτοπόροι όπως ο Γερμανός φυσιοδίφης και κινηματογραφιστής Thomas Schultze-Westrum είχαν ξεκινήσει προσπάθειες για την προστασία της από τη δεκαετία του ’70. Αν και η πρώτη φυσιοδιφική αποστολή στα νησιά αυτά έγινε από Γερμανούς φυσιοδίφες κατά τη διάρκεια της Κατοχής, οι πρώτες μελέτες από Έλληνες για την πανίδα και τη χλωρίδα της ξεκίνησαν από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1985 αμέσως αφού εκδόθηκε η πρώτη νομαρχιακή απόφαση για την προστασία της. Στις πρώτες αυτές μελέτες είχα την τύχη να συμμετάσχω και γω το 1986 οπότε και επισκέφτηκα για πρώτη φορά τα νησιά. Όπως μου είχε συμβεί και με την Πρέσπα, αιστάνθηκα ότι εδώ κάτι συμβαίνει, κάποιες μυστικές και απροσδιόριστες συμπαντικές δυνάμεις συνενώνονται προσδίνοντας στον τόπο μια ακαταμάχητη γοητεία. Ήξερα ότι εδώ θα επιστρέφω ξανά και ξανά, όπως και έγινε. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 η σημασία του νησιωτικού αυτού συμπλέγματος για την επιβίωση της σπανιότατης και άγνωστης –ως τότε- Μεσογειακής Φώκιας είχε γίνει πια αρκετά γνωστή.
Η ίδρυση του Θαλάσσιου Πάρκου είχε στόχο να συμβάλλει στη διατήρηση του πλούτου της φύσης και του υπέροχου τοπίου του συμπλέγματος, στην προστασία ενός πολύ σημαντικού πληθυσμού Μεσογειακής Φώκιας αλλά και πολλών άλλων σπάνιων ειδών ζώων και φυτών και να βοηθήσει την «ανάπτυξη» των νησιών.
Από τότε μέχρι σήμερα πολλοί ενεπλάκησαν στις προσπάθειες εγκαθίδρυσης του Πάρκου με αγνές και ανυστερόβουλες ή μη προθέσεις. Πολλοί θέλησαν να ανακατευτούν για να γευτούν λίγη από την αίγλη του λαμπρού αυτού τόπου. Άλλοι απλώς για να ωφεληθούν υλικά. Πολλοί θέλησαν να συμβάλλουν στις προσπάθειες διατήρησης των πολύτιμων στοιχείων της περιοχής, άλλοι με επιτυχία κι άλλοι δημιουργώντας προβλήματα αντί να λύνουν και πολλά συνέβησαν που είτε προώθησαν ή έβαλαν προσκόμματα στις προσπάθειες αυτές. Η αλήθεια είναι ότι πολλά πρέπει να γίνουν ακόμη για να διασφαλιστεί η διατήρηση του υπέροχου αυτού τόπου και η ελληνική Πολιτεία δε φαίνεται διατεθειμένη να τα επωμιστεί, αν και η προστασία της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς από κάθε κίνδυνο –και από εμάς τους ίδιους- είναι μια από τις βασικές αιτίες για τις οποίες ψηφίζουμε πολιτικούς και κυβερνήσεις. Δυστυχώς στην έντονα μεταλλασσόμενη αυτή χώρα, η βραχυπρόθεσμη «ανάπτυξη» υποθηκεύει το ευ ζην της δικής μας και των επόμενων γενεών και μεις ως πολίτες εθελοτυφλούμε ή κοιμόμαστε ύπνο βαθύ.
Δεν είμαι ένας από εκείνους που γνωρίζουν πολύ καλά όλες τις λεπτομέρειες της δεκαπενταετούς διαδρομής του ΕΘΠΑΒΣ γιατί αγωνιζόμουνα σε άλλα μετερίζια, αλλά κατά την κρίση μου, το σημαντικότερο γεγονός απ’ όλα σε τούτη τη διαδρομή ήταν τούτο: Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 μια ομάδα νέων, βιολόγων στην πλειονότητά τους, αποφοίτων του Πανεπιστημίου Αθηνών, εμπνευσμένοι άμεσα ή έμμεσα από τον τότε καθηγητή Γιάννη Ματσάκη και γοητευμένοι από την αύρα του θαλασσινού αυτού στοιχειού, της Μεσογειακής Φώκιας, ιδρύουν την Εταιρία Μελέτης και Προστασίας της Μεσογειακής Φώκιας, γνωστής σήμερα ως MOm.
Η MOm δρώντας κυρίως ως καταλύτης, ανάμεσα σε όλους εκείνους που αγωνίζονταν με τον τρόπο τους για να προασπίσουν τα συμφέροντά τους και να προωθήσουν την προστασία της φώκιας και του Πάρκου όπως το νόμιζαν –και το νομίζουν- εκείνοι, έπαιξε και συνεχίζει να παίζει καθοριστικό ρόλο στις προσπάθειες προστασίας. Τίποτα δεν θα είχε φτάσει εδώ που έφτασε αν δεν ήταν η ΜOm παρούσα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά αυτή τη στιγμή η οργάνωση και οι άνθρωποί της με σχετικά λίγα μέσα και βασιζόμενοι στο σχεδιασμό, την ομαδική δουλειά, την καλή συνεργασία και την πολλή εργασία, δεν έχουν κάνει μόνο ένα σημαντικό έργο προστασίας, αλλά έχουν ταυτόχρονα παράξει ένα σπουδαίο ερευνητικό έργο που εκτιμάται πια διεθνώς ενώ οι ερευνητές της είναι οι κορυφαίοι ειδικοί στον κόσμο για το ζώο αυτό, ένα από τα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση θηλαστικά του πλανήτη.
Το συνολικό έργο έρευνας και προστασίας που έχει γίνει από τη ΜΟm για τη φώκια και το ΕΘΠΑΒΣ είναι σίγουρα ανάμεσα στα πέντε-έξι κορυφαία φωτεινά παραδείγματα συνεχούς και αποδοτικού έργου που έχουμε να επιδείξουμε στην Ελλάδα, όπου μακρόχρονες, συνεπείς και επιτυχημένες προσπάθειες προστασίας και διαχείρισης της φυσικής μας κληρονομιάς είναι μετρημένες στα δάχτυλα.
Δε θα μιλήσω εδώ δια μακρών για τα σπουδαία στοιχεία της πολύτιμης φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς που καλείται το ΕΘΠΑΒΣ να διατηρήσει για τις επόμενες γενιές. Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να τα βρει –και καλό είναι να τα βρει- και στον διαδικτυακό τόπο της ΜOm (http://www.mom.gr/), αλλά και σε άλλες πολλές πηγές. Πέρα από το σύμβολο του Πάρκου, τη φώκια, οι γεώτοποι, τα τοπία, οι πληθυσμοί σπάνιων πουλιών όπως οι Μαυροπετρίτες, οι Αιγαιόγλαροι, οι Καλικατσούνες, τα σπάνια είδη φυτών και ζώων όπως το αγριοκάτσικο των Γιούρων, οι αρχαιολογικοί τόποι, τα αρχαία και νεότερα μνημεία και ναυάγια, είναι μόνο μερικά από τα πολλά σπουδαία στοιχεία που μπορεί να συναντήσει κανείς στο Πάρκο.
Μια ευχή θα κάνω μόνο : είθε να μπορέσουν τα παιδιά μας και τα δισέγγονα των τρισεγγόνων τους νάχουν τη δυνατότητα να βιώσουν τη γοητεία που εξασκεί το σύμπλεγμα αυτό των νησιών, που ως σύνολο παρουσιάζει χαρακτηριστικά πραγματικά μοναδικά στον Αιγαιακό χώρο. Που δεν μοιάζει με κανένα άλλο σύνολο νησιών και κανένα άλλο σύμπλεγμα δεν συγκεντρώνει τόσα πολύτιμα στοιχεία σε τέτοιους συνδυασμούς ομορφιάς, φυσικού πλούτου και ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Παρά την τουριστική ανάπτυξη που έλαβε χώρα από πολύ νωρίς (δεκαετία του ’60) στη Σκιάθο και πολύ αργότερα στη Σκόπελο, η περιοχή της Αλοννήσου και των ερημονησιών είχε παραμείνει μέχρι και τη δεκαετία του ’80 σχετικά άγνωστη και φυσικά καθόλου τουριστικά ανεπτυγμένη. Όπως συνέβη και με μένα, η περιοχή εξασκούσε γοητεία από πολύ παλιά σε πολλούς ανθρώπους και κάποιοι πρωτοπόροι όπως ο Γερμανός φυσιοδίφης και κινηματογραφιστής Thomas Schultze-Westrum είχαν ξεκινήσει προσπάθειες για την προστασία της από τη δεκαετία του ’70. Αν και η πρώτη φυσιοδιφική αποστολή στα νησιά αυτά έγινε από Γερμανούς φυσιοδίφες κατά τη διάρκεια της Κατοχής, οι πρώτες μελέτες από Έλληνες για την πανίδα και τη χλωρίδα της ξεκίνησαν από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1985 αμέσως αφού εκδόθηκε η πρώτη νομαρχιακή απόφαση για την προστασία της. Στις πρώτες αυτές μελέτες είχα την τύχη να συμμετάσχω και γω το 1986 οπότε και επισκέφτηκα για πρώτη φορά τα νησιά. Όπως μου είχε συμβεί και με την Πρέσπα, αιστάνθηκα ότι εδώ κάτι συμβαίνει, κάποιες μυστικές και απροσδιόριστες συμπαντικές δυνάμεις συνενώνονται προσδίνοντας στον τόπο μια ακαταμάχητη γοητεία. Ήξερα ότι εδώ θα επιστρέφω ξανά και ξανά, όπως και έγινε. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 η σημασία του νησιωτικού αυτού συμπλέγματος για την επιβίωση της σπανιότατης και άγνωστης –ως τότε- Μεσογειακής Φώκιας είχε γίνει πια αρκετά γνωστή.
Η ίδρυση του Θαλάσσιου Πάρκου είχε στόχο να συμβάλλει στη διατήρηση του πλούτου της φύσης και του υπέροχου τοπίου του συμπλέγματος, στην προστασία ενός πολύ σημαντικού πληθυσμού Μεσογειακής Φώκιας αλλά και πολλών άλλων σπάνιων ειδών ζώων και φυτών και να βοηθήσει την «ανάπτυξη» των νησιών.
Από τότε μέχρι σήμερα πολλοί ενεπλάκησαν στις προσπάθειες εγκαθίδρυσης του Πάρκου με αγνές και ανυστερόβουλες ή μη προθέσεις. Πολλοί θέλησαν να ανακατευτούν για να γευτούν λίγη από την αίγλη του λαμπρού αυτού τόπου. Άλλοι απλώς για να ωφεληθούν υλικά. Πολλοί θέλησαν να συμβάλλουν στις προσπάθειες διατήρησης των πολύτιμων στοιχείων της περιοχής, άλλοι με επιτυχία κι άλλοι δημιουργώντας προβλήματα αντί να λύνουν και πολλά συνέβησαν που είτε προώθησαν ή έβαλαν προσκόμματα στις προσπάθειες αυτές. Η αλήθεια είναι ότι πολλά πρέπει να γίνουν ακόμη για να διασφαλιστεί η διατήρηση του υπέροχου αυτού τόπου και η ελληνική Πολιτεία δε φαίνεται διατεθειμένη να τα επωμιστεί, αν και η προστασία της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς από κάθε κίνδυνο –και από εμάς τους ίδιους- είναι μια από τις βασικές αιτίες για τις οποίες ψηφίζουμε πολιτικούς και κυβερνήσεις. Δυστυχώς στην έντονα μεταλλασσόμενη αυτή χώρα, η βραχυπρόθεσμη «ανάπτυξη» υποθηκεύει το ευ ζην της δικής μας και των επόμενων γενεών και μεις ως πολίτες εθελοτυφλούμε ή κοιμόμαστε ύπνο βαθύ.
Δεν είμαι ένας από εκείνους που γνωρίζουν πολύ καλά όλες τις λεπτομέρειες της δεκαπενταετούς διαδρομής του ΕΘΠΑΒΣ γιατί αγωνιζόμουνα σε άλλα μετερίζια, αλλά κατά την κρίση μου, το σημαντικότερο γεγονός απ’ όλα σε τούτη τη διαδρομή ήταν τούτο: Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 μια ομάδα νέων, βιολόγων στην πλειονότητά τους, αποφοίτων του Πανεπιστημίου Αθηνών, εμπνευσμένοι άμεσα ή έμμεσα από τον τότε καθηγητή Γιάννη Ματσάκη και γοητευμένοι από την αύρα του θαλασσινού αυτού στοιχειού, της Μεσογειακής Φώκιας, ιδρύουν την Εταιρία Μελέτης και Προστασίας της Μεσογειακής Φώκιας, γνωστής σήμερα ως MOm.
Η MOm δρώντας κυρίως ως καταλύτης, ανάμεσα σε όλους εκείνους που αγωνίζονταν με τον τρόπο τους για να προασπίσουν τα συμφέροντά τους και να προωθήσουν την προστασία της φώκιας και του Πάρκου όπως το νόμιζαν –και το νομίζουν- εκείνοι, έπαιξε και συνεχίζει να παίζει καθοριστικό ρόλο στις προσπάθειες προστασίας. Τίποτα δεν θα είχε φτάσει εδώ που έφτασε αν δεν ήταν η ΜOm παρούσα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά αυτή τη στιγμή η οργάνωση και οι άνθρωποί της με σχετικά λίγα μέσα και βασιζόμενοι στο σχεδιασμό, την ομαδική δουλειά, την καλή συνεργασία και την πολλή εργασία, δεν έχουν κάνει μόνο ένα σημαντικό έργο προστασίας, αλλά έχουν ταυτόχρονα παράξει ένα σπουδαίο ερευνητικό έργο που εκτιμάται πια διεθνώς ενώ οι ερευνητές της είναι οι κορυφαίοι ειδικοί στον κόσμο για το ζώο αυτό, ένα από τα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση θηλαστικά του πλανήτη.
Το συνολικό έργο έρευνας και προστασίας που έχει γίνει από τη ΜΟm για τη φώκια και το ΕΘΠΑΒΣ είναι σίγουρα ανάμεσα στα πέντε-έξι κορυφαία φωτεινά παραδείγματα συνεχούς και αποδοτικού έργου που έχουμε να επιδείξουμε στην Ελλάδα, όπου μακρόχρονες, συνεπείς και επιτυχημένες προσπάθειες προστασίας και διαχείρισης της φυσικής μας κληρονομιάς είναι μετρημένες στα δάχτυλα.
Δε θα μιλήσω εδώ δια μακρών για τα σπουδαία στοιχεία της πολύτιμης φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς που καλείται το ΕΘΠΑΒΣ να διατηρήσει για τις επόμενες γενιές. Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να τα βρει –και καλό είναι να τα βρει- και στον διαδικτυακό τόπο της ΜOm (http://www.mom.gr/), αλλά και σε άλλες πολλές πηγές. Πέρα από το σύμβολο του Πάρκου, τη φώκια, οι γεώτοποι, τα τοπία, οι πληθυσμοί σπάνιων πουλιών όπως οι Μαυροπετρίτες, οι Αιγαιόγλαροι, οι Καλικατσούνες, τα σπάνια είδη φυτών και ζώων όπως το αγριοκάτσικο των Γιούρων, οι αρχαιολογικοί τόποι, τα αρχαία και νεότερα μνημεία και ναυάγια, είναι μόνο μερικά από τα πολλά σπουδαία στοιχεία που μπορεί να συναντήσει κανείς στο Πάρκο.
Μια ευχή θα κάνω μόνο : είθε να μπορέσουν τα παιδιά μας και τα δισέγγονα των τρισεγγόνων τους νάχουν τη δυνατότητα να βιώσουν τη γοητεία που εξασκεί το σύμπλεγμα αυτό των νησιών, που ως σύνολο παρουσιάζει χαρακτηριστικά πραγματικά μοναδικά στον Αιγαιακό χώρο. Που δεν μοιάζει με κανένα άλλο σύνολο νησιών και κανένα άλλο σύμπλεγμα δεν συγκεντρώνει τόσα πολύτιμα στοιχεία σε τέτοιους συνδυασμούς ομορφιάς, φυσικού πλούτου και ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
8 σχόλια:
Είσαι απίστευτος! Μα πιο απίστευτα είναι τα πλάσματα που έχεις φωτογραφίσει...
Αναμένουμε νέα posts για την Ψαθούρα με σκέψεις, αισθήσεις και συναισθήματα καθώς και μια σύνοψη των καλύτερων φωτογραφιών με 2-3 λόγια (για να είναι πυκνό) κάτι σαν λεύκωμα με τους μικρούς μας φίλους, κάτι σαν αφιέρωμα στους μικρούς μας φίλους αλλά αφιέρωμα και για τους άλλους μικρούς, τους ανθρώπινου σου φίλους! ;)
Καλή συνέχεια, τώρα που το ξεκίνησες περιμένουμε να μας συντροφεύεις και στις επόμενες αποστολές σου μέσα απο τα blog σου...
Τι κρίμα που ανακάλυψα τόσο αργά το blog σας! Αυτό δεν με εμποδίζει βέβαια να το διαβάσω, αλλά θα ήταν πολύ πιο όμορφο αν το παρακολουθούσα καθημερινά. Ελπίζω να το συνεχίσετε στην επόμενη σας "αποστολή" ή και άνευ "αποστολής" (γιατί όχι;). Τα κείμενά σας εκτός από φοβερά ενδιαφέροντα είναι -δεν ξέρω πώς να το πω- σαν να γαληνεύουν την ψυχή.
Έχω την εντύπωση πως κάπου κοντά στη Νησίδα Πιπέρι υπάρχει πεδίο βολής. Γνωρίζετε κάτι σχετικά?
Μακάρι να βγει αληθινή η ευχή και ελπίδα σου. Φοβάμαι όμως ότι το περιβάλλον (όπως και ο άνθρωπος) για τις ελληνικές κυβερνήσεις ήταν και θα είναι είδος σε ενοχλητική (αν όχι βλαβερή) αφθονία.
Αγαπητέ Γιώργο,
είμαι ο Γιάννης, ένας πολύ παλιός σου γείτονας από τα χρόνια της Αθήνας (όδος Χατζή), αν σου λέει αυτό τίποτα.
Είχα μάθει από τον ξάδερφο μου τον Μάνο Β. για τις δραστηριότητες σου και είχα εντυπωσιαστεί. Έτσι όταν κάποτε πήγα εκδρομή στις Πρέσπες σε έψαξα άλλα είχες περίπου ενάμισυ χρόνο που είχες ήδη φύγει από εκεί. Με μεγάλη μου χαρά διάβασα στο "Κ" την τωρινή σου δραστηριότητα στην Ψαθούρα καθώς και για το blog σου και έτσι σήμερα επικοινωνώ μαζί σου για να σου ευχηθώ καλή δύναμη στο δύσκολο έργο σου. Επειδή είμαι "καινούργιος" στα blogs σου γράφω και το email μου αν έχεις το χρόνο να επικοινωνήσεις μαζίμου : sciadopoulos@yahoo.gr
Ναι, υπάρχει πεδίο βολής της αεροπορίας ή τουλάχιστον υπήρχε. Έχει πέσει πολλή ρουκέτα, βόμβα και βλήματα πυροβόλων. Και όχι όλα πάνω στη νησίδα...
@mirage Συνεχίζω με λίγα ακόμη posts για Ψαθούρα μέχρι να τελειώσει κανονικά η ιστορία. Κάποια αναπάντεχα δημοσιεύματα, σύνοψη ευρημάτων για Καλικατσούνες και για πουλιά.
@maria iribarne Μου αρέσει πάρα πολύ αυτό που γράφεις και χαίρομαι πολύ. Αν θέλεις μπορείς να ψάξεις για τα τρία βιβλία που έχω γράψει.
@dormammu Πρώτη φορά άκουσα για την Ψαθούρα στα παιδικά μου χρόνια, από την ελληνική ραδιοφωνία που τότε μας συντρόφευε καθημερινά από το πρωί ως το βράδυ.Υπήρχε μια εκπομπή το μεσημέρι που ενημέρωνε τους ναυτικούς για τις βολές και τα πεδία βολής για να τα αποφεύγουν. Θυμάμαι λοιπόν : Πεδίον βολής Ψαθούρας, τόσες μοίρες,΄τόσα πρωτα , τόσα δεύτερα βόρεια,...ανατολικά. Το πεδίο βολής λεγόταν πάντοτε πεδίον βολής Ψαθούρας. Έχει πλέον εγκαταλειφθεί. Παρόλα αυτά τα πολεμικά αεροσκάφη περνούσαν κάθε μέρα και πολύ χαμηλά από το νησί ότνα ήμουν εγώ πάνω και δυο φορές άκουσα-και τραντάχτηκα- από δυο φοβερές εκρήξεις που ήταν σίγουρα βόμβες από αεροπλάνο ή από βαρύ πυροβόλο πλοίου, χωρίς να μπορέσω να δω τίποτα. Πολύ δυνατά κι έμοιαζαν να είναι πολύ κοντά.
@swell Προσπαθούμε να το αλλάξουμε αυτό. Αυτό μας κρατάει ζωντανούς.
@shadowbird62 Γεια σου Γιάννη. Ξεχνάει κανείς τα παιδικά χρόνια, την παρέα στο δρόμο, εσένα και τον αδερφό σου που ήσασταν οι μικρότεροι, τον Γιώργο, το Μάνο, το Χρήστο, το Θοδωρή, το Στέλιο, τον Κώστα, την κυρά Τασία που της έπεφτε η μπάλα στην αυλή και δε μας την έδινε, τα ατέλειωτα παιχνίδια στο δρόμο που δεν είχε αυτοκίνητα,...Σε είχα δει μια φορά μέσα σε ένα ζαχαροπλαστείο στη Θεσσαλονίκη αλλά δε σου μίλησα. Ποιος ξέρει γιατί. Τη μητέρα σου (Ξ.;) τη βλέπω ακόμη όταν βγαίνει να απλώσει κανά ρούχο στο πίσω μέρος της πολυκατοικίας, όταν είμαι και γω στη γριά μάνα μου που πηγαίνω συχνά πυκνά να τη δω. Νάσαι καλά. θα σου γράψω και στο e-mail.
@Ο σκύλος της Βάλια Κάλντα. Πιστή παρέα, από την αρχή μέχρι το τέλος.
Νάσαι καλά.
Harrah's Casino, Joliet - MapYRO
This place is for all travelers, locals 부산광역 출장마사지 and visitors alike. The 의정부 출장마사지 rooms at Harrah's are clean 경산 출장샵 and have 충청북도 출장샵 great comfort 경주 출장샵 and quiet rooms.
Δημοσίευση σχολίου