ΚΑΛΙΚΑΤΖΟΥΝΕΣ (ΙΙ)

Ξέρω βέβαια ότι είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγεις από την πολύ συγκεκριμένη και ειδική επιστημονική ορολογία και με απλά λόγια να κοινωνήσεις μια γνώση που η πλήρης κατανόησή της χρειάζεται ακριβείς ορισμούς και απόλυτη ακριβολογία. Μια γνώση που επειδή δεν είναι δημιουργία εντυπώσεων όπως η πολιτική, έχει πολλά «ναι μεν αλλά» τα οποία πρέπει να κατανοεί ακριβώς κανείς, διότι προσέχοντας εκείνα τα «αλλά» είναι που μαθαίνεις την πάσα αλήθεια. Θα προσπαθήσω όμως να επικοινωνήσω τα βασικά αποτελέσματα της μελέτης μου διότι στην ουσία δεν είναι τίποτα δύσκολα πράγματα και όλοι μπορούν να τα δουν και να τα αντιληφθούν.
Η τελική δευτερογενής επεξεργασία των αποτελεσμάτων που επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων θα γίνει αργότερα.
Αφού ξεμπερδέψαμε λοιπόν με τον συνολικό αριθμό των Καλικατσούδων, περνάμε τώρα στις διάφορες παραμέτρους αναπαραγωγής.
Η πιο βασική από αυτές είναι ο μέσος αριθμός αυγών (ΜΑΑ) ανα γέννα (φωλιά), αγγλιστί clutch size, ένα μέγεθος που για κάθε είδος πουλιού κυμαίνεται πάντα μέσα σε ορισμένα όρια, (το αντίστοιχο μέγεθος για τον άνθρωπο -και όχι βέβαια για αυγά-είναι κατά κανόνα 1). Ως τώρα γνωρίζαμε ότι στη Βόρεια Ευρώπη η Καλικατσού κάνει κατά μέσο όρο τρία αυγά. Στην Ψαθούρα ο μέσος όρος από 10 γνωστές φωλιές ήταν 1,8 ανά φωλιά. Βέβαια επειδή μερικές φωλιές εγκαταλείφθηκαν ή θηρεύτηκαν αμέσως μετά τη γέννηση του πρώτου αυγού (έτσι καταγράφτηκαν με αριθμό αυγών 1), θα έβρισκα πιο ρεαλιστικό έναν μέσο όρο γύρω στο 2 με 2,1. Είναι ενδιαφέρον να συγκρίνουμε τον αριθμό αυτό με το 2,3 μέσο όρο 16 φωλιών του 2005 από τη νησίδα Πολεμικά κοντά στα Σκάντζουρα, 50 χλμ. νοτιότερα της Ψαθούρας και με το 2,9 μέσο όρο από 33 φωλιές που μετρήθηκαν το 2007 σε ένα νησάκι έξω από την Καβάλα (150 χλμ πιο βόρεια).
Υπάρχει μια σαφής διαφορά βέβαια, αλλά μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους: είδος και ένταση θήρευσης από ποντίκια και πουλιά, ύπαρξη ή μη ποντικών στο νησί, ηλικία και εμπειρία των συγκεκριμένων αναπαραγόμενων ατόμων, πάντα σε συνδυασμό με ατέλειες και περιορισμούς των χρησιμοποιούμενων μεθόδων.
Η άλλη πολύ σημαντική παράμετρος είναι το «Πότε» τα κάνουν τα αυγά αυτά. Σύμφωνα με τα στοιχεία μου η μέση ημερομηνία απόθεσης του πρώτου αυγού είναι για την αποικία της Ψαθούρας το 2007 η 26η Φεβρουαρίου με συν-πλην 16 μέρες. Η αντίστοιχη ημερομηνία για τα Πολεμικά είναι η 15η Φεβρουαρίου με συν-πλην 9 μέρες και η αντίστοιχη ημερομηνία για την Καβάλα είναι μετά την 1η Μαρτίου. Αυτό είναι κάτι το αναμενόμενο και σημαίνει ότι όσο βόρεια βρίσκεται μια αποικία τόσο πιο αργά ξεκινάει την ωοαπόθεση. Και εδώ βέβαια υπάρχουν διάφορα θέματα, όπως τα ζευγάρια εκείνα που αφού για κάποιο λόγο χάσουν τα πρώτα αυγά τους (π.χ. από θήρευση) μετά από κάποιες βδομάδες επιχειρούν να ξανακάνουν αυγά, μεταθέτοντας έτσι για αργότερα τον μέσο όρο.
Τέλος η σημαντικότερη παράμετρος είναι η αναπαραγωγική επιτυχία, δηλαδή πόσα κατά μέσο όρο μικρά ανά φωλιά, κατορθώνουν να φτάσουν στην ηλικία που θα εγκαταλείψουν αβίαστα τη φωλιά. Εδώ η αποικία της Ψαθούρας ήταν πολύ χαμηλά, γιατί κάθε ζευγάρι κατορθώνει να μεγαλώσει μόνο 1,1 μικρά σε αντίθεση για παράδειγμα με τα Πολεμικά το 2005 που η μέση αναπαραγωγική επιτυχία ήταν 1,7 μικρά ανά φωλιά, μια μεγάλη διαφορά. Γιατί συμβαίνει αυτό; Δεν είναι εύκολο να δώσουμε τώρα πλήρεις και θεμελιωμένες απαντήσεις και θα μπορούσε να οφείλεται σε πολλές αιτίες.
Αυτά λοιπόν είναι κάποια από τα στοιχεία που μετρήθηκαν όσο αφορά την αναπαραγωγική οικολογία. Η εξαγωγή συμπερασμάτων είναι πολύ δύσκολο πράγμα για να γίνει με πολύ λίγα και απλά λόγια, διότι όπως είπαμε υπάρχουν πολλά "ναι μεν, αλλά". Γενικώς όμως, από τα στοιχεία και την εμπειρία μού δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι η χαμηλή αναπαραγωγική επιτυχία της αποικίας της Ψαθούρας οφείλεται ίσως στο ότι τα άτομα που έρχονται να φωλιάσουν εδώ είναι άτομα νεαρότερα και λιγότερο έμπειρα τα οποία ίσως χάνουν στον ανταγωνισμό με μεγαλύτερης ηλικίας και εμπειρότερα και δεν μπορούν να καταλάβουν πιο κεντρικές και πιο καλές θέσεις στην αποικία, που στη συγκεκριμένη περίπτωση το «κέντρο» της ίσως είναι στα ΒΑ βράχια των Γιούρων. Βέβαια αυτά τα, παρακινδυνευμένα, συμπεράσματα αλλάζουν ριζικά αν κανείς θεωρήσει ότι η αποικία αυτή της Ψαθούρας χρησιμοποιείται από πολύ παλιά, άρα για τα θαλασσοπούλια όπως η Καλικατσού με τη μεγάλη διάρκεια ζωής η παράδοση χρήσης μιας αποικίας σε ένα νησί μπορεί να περιπλέκει πολύ τα πράγματα όσο αφορά την ποιότητα των κατοίκων του. (π.χ. είναι τα ίδια άτομα που φωλιάζουν εδώ κάθε χρόνο ή αλλάζουν;) Αυτά απαντώνται μόνο αν έχει κανείς όλα ή πολλά άτομα ενός πληθυσμού μαρκαρισμένα με πλαστικά έγχρωμα δαχτυλίδια και μπορεί να τα αναγνωρίσει ατομικά, άρα να ξέρει την ηλικία του καθενός, την αναπαραγωγική του επιτυχία κάθε χρονιά, τις μετακινήσεις του, κλπ. Πολύ χρήσιμο για την εξαγωγή σωστών συμπερασμάτων θα ήταν επίσης να ξέραμε αν τα παλιότερα χρόνια υπήρχαν περισσότερα αναπαραγωγικά ζευγάρια στο νησί ή μειώθηκαν και πότε και βεβαίως γιατί (αλλά δυστυχώς αυτά ούτε τα ξέρουμε, ούτε θα τα μάθουμε ποτέ).