ΨΑΘΟΝΗΣΙ

Σήμερα χειμωνιάτικος καιρός, γραίγος δυνατός, κρύο, συννεφιά και ψιλόβροχο. Μέσα και δουλειά γραφείου. Που χτές το πρωί, που ξάπλαρα στη λιακάδα πάνω στη ζεστή άμμο του Μανδρακίου αφού είχα γυρίσει από «αποστολή» στο Ψαθονήσι.
Γιατί χτες, όσο η προχτεσινή λαμπρή μπουνάτσα συνεχιζόταν έκρινα ότι ήταν η ευκαιρία που ζητούσα για να πάω στο Ψαθονήσι με το κανώ που γενναιόδωρα μου παραχώρησε για χρήση επί ενάμιση μήνα που θα ήμουν εδώ, η Χαρίκλεια Θεοδώρου ( http://www.ikiondiving.gr ) από τη Στενή Βάλα της Αλοννήσου.
Το Ψαθονήσι, ή Μύγα ένα μικρό νησάκι 1200 μ. ΝΑ της Ψαθούρας. Έβλεπα ότι είναι πάντα σχεδόν γεμάτο Ασημόγλαρους και ήμουνα σίγουρος ότι θα έχουν φωλιές εκεί επάνω έτσι επίπεδο που είναι και είπα να πάω να δω σε τι στάδιο βρίσκονται και να τις μετρήσω.
Η μέρα λαμπρή, ήλιος ζέστη, μπουνάτσα. Έβγαλα το κανώ κάτω από τις αγριλιές που το είχα κρυμμένο, το κουβάλησα στην παραλία και τόριξα στο νερό. Έκανα μια δυο δοκιμαστικές βόλτες για να δω τα χούγια του, έβαλα μικρή φωτογραφική μηχανή και βιντεοκάμερα σε ένα αδιάβροχο σάκο σε περίπτωση που, και σάλπαρα στα διάφανα και πρασινογάλαζα νερά. Ένα καΐκι ήταν αραγμένο αρόδο κοντά στην ανατολική άκρη. Μετά από ένα τέταρτο κουπί τους πλησίασα, πλάγιασα το φοβερό μου «σκαφίδι» (όπως τ’ ονόμασε ο ψαράς) δίπλα στο καΐκι και ανταλλάξαμε μερικές κουβέντες μια και τους έβλεπα και με βλέπανε την προηγούμενη που ψάρευαν κοντά στο νησί. Έφυγα χωρίς ν’ανέβω για τσιπουράκι η καφέ όπως με προσκάλεσαν. Βιαζόμουν να τελειώσω τη δουλειά μου μπας και χαλάσει ο καιρός γιατί το «σκαφίδι» δεν είναι και για πολλά πολλά. Με το που ακροπάτησα στις κορφές από τις στρογγυλές, λειασμένες από τη θάλασσα ηφαιστειακές πέτρες με περίμεναν πολλές εκπλήξεις: πρώτα απ’ όλα ένα πανδαιμόνιο από φωνές γλάρων, σίγουρα πάνω από 100, που πετούσαν πάνω από το κεφάλι μου απειλώντας και βρίζοντας που τους χαλνάω την ησυχία. Μετά ένα παχύ, πραγματικά παχύ χαλί από ένα αγρωστώδες φυτό σαν τούφα, απλωμένο σ’ όλο το νησί που περιβάλλεται από μια φαρδιά μπορντούρα από στρέμματα ολόκληρα καλυμμένα με αγριοβιολέτες. Κοιτώντας κάτω με προσοχή για να δω αλλά και να μην πατήσω καμιά φωλιά, άρχισα να βρίσκω, λίγες είναι η αλήθεια φωλιές γλάρων με 1, 2 και 3 αυγά μέσα και αρκετές φτιαγμένες αλλά άδειες. Συμπέρανα ότι βρίσκονται ακόμη στην αρχή της αναπαραγωγικής περιόδου μάλλον και μόλις έχουν αρχίσει να γεννούν. Ξαφνικά όμως περνώντας δίπλα από ένα χαμηλό και πατικωμένο θάμνο σχίνου που απλωνόταν σε πολλά τετραγωνικά, με τρόμαξε ένα άγριο φτεροκόπημα από μεγάλο πουλί που οι φτερούγες του χτυπούν σε κλαδιά, φασαρία, και μια κατατρομαγμένη Καλικατζού πετάχτηκε από μια τρύπα στη βάση του θάμνου και μισοφτεροκοπώντας - μισοτρέχοντας τράβηξε πανικοβλημένη προς τη θάλασσα όπου βούτηξε άτσαλα. Αα, μάλιστα λοιπόν έχει και φωλιές Καλικατζούνων το νησί. Τότε κατάλαβα τι ήταν όλα αυτά τα μικρά μονοπατάκια που έβλεπα να ξεκινούν από τους σχίνους και να κατευθύνονται στη θάλασσα. Εδώ οι Καλικατζούνες εν πλήρη απουσία ανθρώπων φωλιάζουν κάτω από τα χαμηλά και ψιλοκουρεμένα από τον θαλασσινό αέρα σχίνα, έχοντας φτιάξει από κάτω στοές σαν αυτές που φτιάχνουν τα κουνέλια στην Ψαθούρα. Αφότου κατάλαβα τη δουλειά έψαξα μετά και βρήκα καμιά δεκαριά φωλιές, άλλες με νεαρά τριών και τεσσάρων εβδομάδων, άλλες με αυγά και μια με δυο αυγά και ένα μικρό που είχε εκκολαφθεί από το αυγό μερικά λεπτά πιο πριν.
Η φύση είναι απίθανη. Σκεφτείτε ότι το ίδιο είδος πουλιού που στην Ψαθούρα φωλιάζει σε σχισμές των βράχων, σε σκοτεινές σπηλίτσες και κάτω από μεγάλα λιθάρια, στην άκρη του κύματος κυριολεκτικά, εδώ, ένα χιλιόμετρο πιο κάτω, φωλιάζει κάτω από τα σχίνα σαν κουνέλι σε αποστάσεις από 10 ως 50 μέτρα μακριά από την ακροθαλασσιά.
Σκεφτείτε τη διαφορά του τόπου, το ρόλο της ενόχλησης, της απουσίας ανθρώπων, του διαθέσιμου χώρου, την πλαστικότητα προσαρμογής του είδους, και άλλα πολλά θαυμάσια πράγματα. Που όλα φυσικά συσχετίζονται και ερμηνεύονται με βάση τη θεωρία της φυσικής εξέλιξης (τους απογόνους της βασικής θεωρίας του Δαρβίνου εννοώ). Έφυγα γρήγορα, αφού μέτρησα, γιατί είχαν μαζευτεί λίγα μέτρα μέσα στη θάλασσα και με κοίταγαν σιχτιρίζοντάς με καμιά 15 γονιοί Καλικατζούνες και πολλοί γλάροι. Ξανασάλπαρα, γύρισα στο νησί μου, έκανα και μια βόλτα για να θαυμάσω τις φωλιές των «δικών» μου Καλικατζούνων από τη μεριά της θάλασσας αυτή τη φορά, ανακάλυψα και δυο που δεν φαίνονταν με τίποτα από πάνω διότι ήταν μέσα σε σπηλιές και γύρισα βιαστικά πίσω, ίσα ίσα μόλις έβγαινε ένα φρέσκο αεράκι και ένα κυματάκι που αρκούσε για να μου ταρακουνάει την πορεία.
Φυσικά η βιντεοκάμερα έμεινε στα μισά από μπαταρία κι έτσι το βίντεο που έβγαλα για να σας δείξω, τελειώνει απότομα. Αλλά δέστε το στο: http://www.youtube.com/watch?v=uBUj92nqm9w (προσοχή:θέλει από λίγα λεπτά μέχρι λίγες ώρες για να ανέβει και το ανέβασα τώρα).

Το Καλικατζουνάκι της φωτογραφίας το κρατάω απαλά-απαλά, αλλά η φωτογραφία με ένα χέρι δεν είναι ότι πιο κομψό. Και εύκολο.

SOS: Απλώς φανταστείτε τι καταστροφή μπορεί να κάνει κάποιος άσχετος και ανυποψίαστος επισκέπτης που θα αποφασίσει να αποβιβαστεί το καλοκαιράκι απο το σκάφος του σε μια φαινομενικά ουδέτερη βραχονησίδα για να κάνει τη βόλτα του και να μαζέψει π.χ. λουλουδάκια και χωρίς καμιά κακή πρόθεση: Αυγά μπορεί να πατηθούν, μικρά να μείνουν εκτεθειμένα στον καύσωνα (το καλοκαίρι) και να ψοφήσουν, ολόκληρες αποικίες από ευαίσθητα πουλιά να εγκαταλειφθούν (κι αυτό γίνεται πολύ συχνά). Προσοχή λοιπόν, οι βραχονησίδες είναι πολύτιμα οικοσυστήματα που αξίζουν την προσοχή μας, οι καλές προθέσεις μόνο δεν αρκούν.